Τί ἦταν ἡ Σκηνή τοῦ Μαρτυρίου καί ἡ Κιβωτός τῆς Διαθήκης;

                                                           

τοῦ ἀρχιμ. Ἰακώβου Κανάκη

Στήν θρησκεία τῶν Ἰσραηλιτῶν ἡ λατρεία ἀποτελεῖ τόν βασικότερο πυλῶνα τῆς σχέσης τοῦ ἀνθρώπου μέ τό Θεό. Ὁ πιστός Ἰσραηλίτης λατρεύει τό Θεό τόν ὁποῖο θεωρεῖ προστάτη καί σωτήρα του. Ἔτσι, ἀφοῦ τόν ἐξέλεξε ὡς περιούσιο λαό, τοῦ καθόρισε καί τά σχετικά μέ τήν λατρεία ( τρόπο, χῶρο, κ.τ.λ.).  Ἔχει ὅμως ἐνδιαφέρον νά σημειώσουμε τά σχετικά μέ τήν λατρεία αὐτή τήν χρονική περίοδο πού οἱ Ἰσραηλῖτες βρίσκονταν στήν ἔρημο μετά τήν ἔξοδό τους δηλαδή ἀπό τήν Αἴγυπτο. Βρίσκονται ὡς ἕνας λαός ταλαιπωρημένος γιά περισσότερα ἀπό σαράντα χρόνια στήν πορεία πρός τήν γῆ Χαναάν. Ἦταν τό χρονικό διάστημα πού  ἀπό τήν μιά ὁ Θεός τοῦς ἔδειχνε τήν παρουσία καί προστασία Του  καί ἀπό τήν ἄλλη ὁ λαός δέν εἶχε τήν ἀνάλογη ἐμπιστοσύνη πρός Αὐτόν. Πάντως, παρά τίς ἀπιστίες τους τελοῦσαν τίς θρησκευτικές τους παραδόσεις.[1] Ποιές ἦταν αὐτές; Σχετίζονται μέ δύο ἱερά ἀντικείμενα. Τό πρῶτο ὀνομαζόταν Σκηνή τοῦ Μαρτυρίου καί τό δεύτερο Κιβωτός τῆς Διαθήκης. Τό πρῶτο ἦταν ἕνα φορητό ἱερό πού ἀποτελοῦσε τό κέντρο τῆς λατρείας.[2] Σέ αὐτό ἐμφανιζόταν ὁ Θεός καί καθιστοῦσε γνωστές τίς βουλές Του. Αὐτή ἡ σκηνή στηνόταν κοντά στόν χῶρο πού ἔφτιαχνε τίς σκηνές του ὁ λαός καί στό μπροστινό της μέρος συνομιλοῦσε ὁ Μωϋσῆς μέ τό Θεό.[3] Τήν ὥρα αὐτή ὁ λαός περίμενε στίς σκηνές του νά δεῖ τήν στήλη τῆς νεφέλης νά ἐξαφανίζεται ἀπό τήν εἴσοδο τῆς Σκηνῆς, τό ὁποῖο ἀποτελοῦσε σημάδι ὅτι τελείωσε ἡ συνομιλία τους.[4]

Ἡ Κιβωτός τῆς Διαθήκης,[5] ἦταν τό πιό ἱερό ἀντικείμενο γιά τούς ἰσραηλίτες.[6] Ἦταν γιά αὐτούς τό ὁρατό σημεῖο τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ ἤ καλύτερα ὁ θρόνος τοῦ Θεοῦ ἀνάμεσά τους. Τήν κατασκεύασε ὁ Μωϋσῆς στό ὄρος Χωρήβ ἀπό ξύλο ἀκακίας ἐνῶ στό ἐσωτερικό καί ἐξωτερικό της μέρος ἦταν ἐπιχρυσωμένη. Μέσα της ὑπῆρχαν σημαντικά ἀντικείμενα πού συνδέονταν μέ τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ καί τῆς ἱστορίας τους. Συγκεκριμένα βρίσκονταν οἱ Πλάκες τῆς Διαθήκης, ἡ στάμνα μέ τό μάννα καί ἡ ράβδος τοῦ Ἀαρών πού βλάστησε. Ἀρχικά ἀποτελοῦσε ξεχωριστό λατρευτικό ἀντικείμενο ἐνῶ στήν συνέχεια τοποθετήθηκε  μέσα στήν Σκηνή τοῦ Μαρτυρίου. Βρισκόταν πάντοτε ἀνάμεσα στόν λαό πού ὁδοιποροῦσε δυναμώνοντάς τον. Στίς μάχες πού διεξάγονταν προπορευόταν τοῦ λαοῦ σάν μιά θεϊκή ἀσπίδα προστασίας. Ἦταν γι᾽ αὐτούς πηγή δύναμης καί πίστης. Ἦταν φορητή ἐνῶ τήν ἀκουμποῦσαν σέ διάφορα ἱερά μέρη μέχρι νά τοποθετηθεῖ μόνιμα στόν περίλαμπρο ναό τοῦ Σολομώντα. Ὅταν οἱ ἰσραηλίτες ἔφτασαν στόν τόπο τους ἦταν φυσικό νά καταργηθεῖ ἡ Σκηνή τοῦ Μαρτυρίου, ἀφοῦ θά ὑπῆρχε πλέον μόνιμος τόπος γιά τήν λατρεία, ἐνῶ ἡ Κιβωτός χάθηκε μέ τήν καταστροφή ἀπό τούς βαβυλωνίους. Τέλος, γιά ἐμᾶς τούς χριστιανούς Σκηνή τοῦ Μαρτυρίου ἀλλά καί Κιβωτός τῆς Διαθήκης εἶναι ἡ ἁγία Τράπεζα μέσα στό ἱερό Βῆμα. Εἶναι ὅμως καί ἡ καρδιά κάθε πιστοῦ πού ἔχει κοινωνήσει τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ!

---

[1] Ἀναφορές γιά τό θέμα βρίσκουμε στό βιβλίο «Ἔξοδος».

[2] Ἐξ.25, 1- 27, 21. 33,7-11. 35, 1-40, 38.

[3] Ἐξ.33,11.

[4] Καλαντζάκη Σ., Εἰσαγωγή στήν Παλαιά Διαθήκη, Θεσσαλονίκη 2006, σ.316.

[5] Ἔξ.40,21.

[6] Οἱ διαστάσεις της ἦταν 1,25 ´0,75´ 0,75μ.