«Κύριε, καλόν ἐστιν ἡμᾶς ὧδε εἶναι· εἰ θέλεις, ποιήσωμεν ὧδε τρεῖς σκηνάς,…. »

                                                            

    του π. Αντωνίου Χρήστου

Αγαπητοί Αναγνώστες αυτό το τεύχος της Εφημερίδας μας συμπίπτει με την Μεγάλη Εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού. Φυσικά έχουμε ασχοληθεί και στο παρελθόν με την σπουδαία αυτή Εορτή με σχετικό άρθρο μας με το τίτλο: «Θαβώριο Φως, το ζητούμενο στο σκοτάδι της ζωής μας!». Εκεί έχουμε μιλήσει αναλυτικότερα για τα γεγονότα και την Θεολογική αξία της Εορτής της Μεταμορφώσεως. Στο σημερινό άρθρο θα ασχοληθούμε με τη φράση που γράψαμε στο τίτλο μας και προέρχεται από τον Απόστολο Πέτρο, και την είπε όταν είδε και έζησε το φοβερό αυτό γεγονός. Ας ξεκινήσουμε…!

Όπως διαβάζουμε στο Ιερό Ευαγγέλιο της Θείας Λειτουργίας της Εορτής, που είναι αντλημένο από το κατά Ματθαίο Ευαγγέλιο  (ιζ´ 1 – 9) ο Κύριος πήρε στο Όρος Θαβώρ κοντά του τρεις από την χωρία των 12 μαθητών του «Καὶ μεθ’ ἡμέρας ἓξ παραλαμβάνει ὁ Ἰησοῦς τὸν Πέτρον καὶ Ἰάκωβον καὶ Ἰωάννην τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, καὶ ἀναφέρει αὐτοὺς εἰς ὄρος ὑψηλὸν κατ’ ἰδίαν» (Ματθ. Ιζ΄ 1). Την ώρα που πραγματοποιήθηκε το φοβερό αυτό θαυμαστό γεγονός της Μεταμορφώσεως και εμφανίστηκαν μαζί με τον Χριστό ο Μωυσής και ο Ηλίας ως εκπρόσωποι του Νόμου και των Προφητών «καὶ ἰδοὺ ὤφθησαν αὐτοῖς Μωϋσῆς καὶ Ἠλίας μετ’ αὐτοῦ συλλαλοῦντες». (Ματθ. ιζ΄ 3). Τότε ο Απόστολος Πέτρος, πάντοτε αυθόρμητος και παρορμητικός, τόλμησε να προτείνει : «ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Πέτρος εἶπε τῷ Ἰησοῦ· Κύριε, καλόν ἐστιν ἡμᾶς ὧδε εἶναι· εἰ θέλεις, ποιήσωμεν ὧδε τρεῖς σκηνάς, σοὶ μίαν καὶ Μωσεῖ μίαν καὶ μίαν Ἠλίᾳ» (Ματθ. ιζ΄ 4).

Είναι γεγονός ότι στις μέρες μας τα περισσότερα θεολογικά σχόλια και κηρύγματα για το  συγκεκριμένο περιστατικό από την Εορτή της Μεταμορφώσεως, συγκλίνουν ότι ο Απόστολος Πέτρος αποτελεί υπόδειγμα για τον κάθε πιστό, επειδή ζήτησε από τον Χριστό να παραμείνουν για πάντα εκεί στην κορυφή του όρους και μέσα στην υπέροχη εμπειρία του Θαβωρίου Φωτός. Με τη φράση του αυτή ο Απόστολος Πέτρος, του αποδίδεται από τους Θεολόγους και τους Ιεροκήρυκες, ότι ήταν αυτός που κατανόησε ότι η ουσία του ανθρωπίνου βίου είναι η ανάβαση σε υψηλές πνευματικές εμπειρίες, που αξίζει κανείς  την απάρνηση του κόσμου. Είναι έτσι όμως ή μήπως πρόκειται (και να μας συγχωρηθεί η φράση) για μια «γκάφα» του Αποστόλου; Αυτό που αναφέρουμε δεν το αναφέρουμε από τον ευατό μας, ούτε είμαστε προκατειλημένοι αρνητικά με τον Απόστολο, αλλά είναι φράση από την αντίστοιχη διήγηση για το γεγονός της Μεταμορφώσεως από τον Ευαγγελιστή Λουκά (Θ΄, 28-36) που διαβάζεται στον Όρθρο της Εορτής με την επεξήγηση για την ίδια φράση του Αποστόλου Πέτρου «μὴ εἰδὼς ὃ λέγει» (Λουκ. 9,33).

Πολλοί Πατέρες της Εκκλησίας είναι ιδιαίτερα αυστηροί απέναντι στον Πέτρο ( Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Άγιος Πρόκλος Κωνσταντινουπόλεως,  Άγιος Τιμόθεος Αντιοχείας, Θεοφάνης Κεραμεὺς κ.α.) : τον επικρίνουν για ό,τι λέει στον Ιησού, θεωρώντας τα λόγια του μία επιπόλαιη αντίδραση που οφείλεται σε αμηχανία, σύγχυση και ανθρώπινο λάθος. Άλλοι, ωστόσο, Πατέρες (Αναστάσιος Αντιοχείας, Αναστάσιος Σιναΐτης, Ανδρέας Κρήτης, ο Ιωάννης Δαμασκηνός, ο Γρηγόριος  Σιναΐτης,  Γρηγόριος Παλαμάς ,  Ιωσήφ ο Βρυέννιος)  ερμηνεύουν τα λόγια του Πέτρου από μία τελείως διαφορετική οπτική γωνία: ο Απόστολος, κατά τη γνώμη τους, διατυπώνει μία υψηλή θεολογική αλήθεια, που ανεβαίνει αυθόρμητα στα χείλη του από τον φωτισμό που δέχεται τη στιγμή της μεταμόρφωσης του Κυρίου. Ερμηνεύοντας ελεύθερα το «μὴ εἰδὼς ὃ λέγει» του Λουκά ή το «οὐ γὰρ ᾔδει τί ἀποκριθῇ» (Μαρκ. 9,6) του Ευαγγελιστού Μάρκου, υποστηρίζουν ότι ὁ Πέτρος βρίσκεται σε μία κατάσταση έκστασης ή πνευματικής μέθης: έχει καταληφθεί ολότελα από το Πνεύμα το Άγιο, το οποίο μιλά με το δικό του στόμα! Τα κίνητρα, παρόμοια, που σπρώχνουν τον Πέτρο να απευθυνθεῖ στον Ιησού διαφέρουν από πατέρα σε πατέρα. Ο ένας καταλογίζει στον Απόστολο φόβο, μικροψυχία και υπολογισμό ενώ ο άλλος, αντίθετα, πλέκει το εγκώμιό του για τον θείο έρωτα που νιώθει προς τον Ιησού και την περιφρόνηση των επιγείων. Ἡ προσπάθεια, τέλος, ενός συγκερασμού ανάμεσα στις διαφορετικές απόψεις χαρακτηρίζει τὴν ερμηνεία επίσης αρκετών Πατέρων της Εκκλησίας.

Ο Καθηγητής και γνωστός Θεολόγος κ. Αθανάσιος Παπαθανασίου, σε ένα επίκαιρο για το θέμα μας άρθρο με τίτλο «Το σφάλμα του Πέτρου» («Πνευματική Διακονία» Περιοδική Ἔκδοση τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κωνσταντίας - Ἀμμοχώστου Ἔτος 4ο (2011), τεῦχος 11^ο) συνοψίζει σε 4 σημεία γιατί κατά τη γνώμη του είναι άκυρη η φράση του Αποστόλου : α) Ἡ Μεταμόρφωση δὲν ἦταν τέρμα, οὔτε καὶ σύμβολο οἱουδήποτε ἐνδοϊστορικοῦ τέρματος, ἀλλὰ σημεῖον τοῦ μελλοντικοῦ Τέρματος. β) Σκοπὸς τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς δὲν εἶναι ἡ μυστικὴ ἀνάβαση τῆς ψυχῆς πρὸς ἀσώματα ἐπίπεδα ὕπαρξης, ἀλλὰ ἡ μελλούμενη, τελικὴ λύτρωση τῆς κτίσης σύμπασας. Οἱαδήποτε, λοιπόν, θεωτικὴ ἐμπειρία οἱουδήποτε προσώπου μέσα στὴν ἱστορία (ἀκόμα καὶ ἡ ὑψηλότερη) ἐνέχει μιὰ ἐγγενῆ ἔλλειψη. Τελεῖ σὲ ἐκκρεμότητα, μέχρις ὅτου ὅλη ἡ δημιουργία κρισαριστεῖ καὶ μεταμορφωθεῖ σὲ γαμήλιο ἐσχατολογικὸ γλέντι τῆς Βασιλείας. γ) Ὁ φωτισμὸς  τοῦ νοὸς» στὸ παρόν  πρέπει νὰ τοποθετηθεῖ σὲ ἐκκλησιολογικὸ πλαίσιο καὶ νὰ κατανοηθεῖ ὡς ἄσκηση στὴν ὁδοιπορία (ἢ μᾶλλον στὴ συνοδοιπορία μὲ τὸν Χριστὸ) πρὸς τὴ Βασιλεία. Ὑπάρχει κίνδυνος νὰ στήσουμε –ἐν ὀνόματι τῆς «Ὀρθόδοξης πνευματικότητας», ὑποτίθεται!– μία θεολογία ἀνομολογήτως

ἰνδουιστικοῦ τύπου, δηλαδὴ μία θεολογία ἡ ὁποία προσδιορίζει τὴν ἀλήθεια ὡς τὴν ἀπόσυρση τοῦ κάθε ἀνθρώπου ξεχωριστὰ σὸ ἐσωτερικό του, καὶ στερεῖται ἐσχατολογίας. και δ) Ἡ πρόταση τοῦ Πέτρου, ἐκλαμβάνοντας τὸ ὄρος ὡς τέρμα, συνιστοῦσε ἄρνηση τῆς πόρευσης πρὸς τὸ ἀληθὲς τέρμα καὶ συνάμα ἄρνηση τῆς πόρευσης πρὸς τὸν κόσμο. Ἀντιθέτως, ὅπως εἴδαμε, στὴ λογικὴ τοῦ Χριστοῦ δὲν ὑπῆρχε τὸ «ὧδε εἶναι». Ἄρνηση τῆς πόρευσης πρὸς τὸν κόσμο σημαίνει ἄρνηση τῆς ἀποστολῆς πρὸς τὸν κόσμο. Ἐνῶ μετὰ τὴ Μεταμόρφωση ὁ Χριστὸς παρήγγειλε στοὺς τρεῖς αὐτόπτες μαθητὲς νὰ μὴν ποῦν τίποτα σὲ κανέναν μέχρι ὁ Υἱὸς τοῦ Ἀνθρώπου νὰ ἀναστηθεῖ ἀπὸ τοὺς νεκροὺς (Ματθ. 17:9).

Όπως και να έχει, εμείς προσωπικά εκλαμβάνουμε τη φράση του Αποστόλου, ως εκστατική γι αυτά που είδε και βίωσε! Ήταν τόσο δυνατή εμπειρία που γι αυτόν δεν είχε νόημα η ζωή που βίωνε έως τότε, ούτε υπάρχει κάτι άλλο που να τον κρατούσε πίσω στην εγκόσμια ζωή, αλλά μόνο το πρόσωπο Του Χριστού και των δύο συνομιλητών του Προφητών. Πάνω σε αυτό του τον ενθουσιασμό δεν του πήγε στο μυαλό ότι άθελά του ακύρωνε όλο το σχέδιο της Θείας Οικονομίας Του Κυρίου, ο οποίος ήρθε για να σταυρωθεί και κυρίως ήρθε για όλους και όχι μόνο για τους τρεις Μαθητές που αξιώθηκαν να  δουν ότι είδαν με το νόημα που λέει και το κοντάκιο  της εορτής : « …ἵνα ὅταν σε ἴδωσι σταυρούμενον, τὸ μὲν πάθος νοήσωσιν ἑκούσιον, τῷ δὲ κόσμῳ κηρύξωσιν, ὅτι σὺ ὑπάρχεις ἀληθῶς, τοῦ Πατρὸς τὸ ἀπαύγασμα». Αυτό το Θαβώριο  Φως να επιζητούμε και εμείς στη ζωή μας γιατί έτσι μεταμορφώνονται όλα τα κτιστά προς τα άκτιστα, γιατί είναι πρόγευση της Βασιλείας και κυρίως μετοχής  και σχέση με τον Σωτήρα Χριστό! Χρόνια πολλά και ευλογημένα! Αμήν!

Κιβωτός της Ορθοδοξίας, Αναδημοσίευση : http://euxh.gr Συντάκτης  π.Αντώνιος Χρήστου