του π. Αντωνίου Χρήστου
Αγαπητοί Αναγνώστες, ο μήνας Ιανουάριος, έχουμε τονίσει και στο παρελθόν με σχετικό μας άρθρο, είναι γεμάτο μνήμες Οσίων Ασκητών.
Με αφορμή αυτό είναι ευκαιρία να δούμε τι σημαίνει ασκητική ζωή και να την συγκρίνουμε με την σύγχρονη εποχή μας, όπου ο άνθρωπος βρίσκεται εγκλωβισμένος σε έναν αδιάκοπο αγώνα για υλική ευημερία και καταναλωτική ευχαρίστηση. Η τεχνολογική πρόοδος, αν και προσφέρει λύσεις και διευκολύνει καταστάσεις προσφέροντας ανέσεις, ενισχύει συχνά την αποξένωση, την ατομικότητα και την απομάκρυνση από τις ρίζες της Ορθόδοξης πνευματικότητας και των διδαχών του Ευαγγελίου. Ιδιαίτερα ο δυτικός τρόπος ζωής, με την εμμονή στον ατομικισμό, στον επιστημονισμό στην ψηφιακή ή εικονική πραγματικότητα και ενδιαφέρον για την απόκτηση και συσσώρευση πλούτου, απομακρύνει τον άνθρωπο από το βαθύτερο νόημα της ζωής. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ορθόδοξη ασκητική παράδοση προσφέρει μια εναλλακτική προσέγγιση, η οποία λειτουργεί αναμφισβήτητα ως αντίδοτο και θεραπεία διαχρονικά σε κάθε εποχή αλλά ιδιαιτέρως στην εποχή μας.
Η Ορθόδοξη ασκητική παράδοση αποτελεί μια πνευματική κληρονομιά που στοχεύει στην εν Χριστώ μεταμόρφωση του ανθρώπου μέσω των τριών πνευματικών σταδίων της κάθαρσης, του φωτισμού και της θέωσης-Αγιότητος. Η άσκηση δεν περιορίζεται σε εξωτερικές πράξεις ή κοινωνικό έργο όπως πράττουν κυρίως τα Δυτικά Μοναχικά Τάγματα, αλλά αφορά κυρίως τη μεταμόρφωση της καρδιάς και του νου και την μετοχή του ανθρώπου στις άκτιστες ενέργειες Του Θεού. Βασίζεται στην απομάκρυνση από τα πάθη, και στην καλλιέργεια των αρετών όπως η ταπείνωση, τη νηστεία και την εγκράτεια, την προσευχή και μυστηριακή ζωή και την ελεημοσύνη ως έμπρακτη βοήθεια στον πάσχοντα πλησίον αλλά και την γενικότερη ανισότητα στο κόσμο. Σκοπός της ασκητικής ζωής δεν είναι η απόρριψη του κόσμου, αλλά ίσα ίσα από την πολύ αγάπη για τον Θεό και τον κόσμο που δημιούργησε η προσπάθεια της ανακαίνισης του ανθρώπου εν Χριστώ και η σωτηρία του σύμπαντος κόσμου.
Οι Πατέρες της Εκκλησίας, όπως ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος και ο Μέγας Βασίλειος, τονίζουν τη σημασία της αυτάρκειας, της ασκητικής και της εγκράτειας. Η άσκηση βοηθά τον άνθρωπο να αποκτήσει εσωτερική ελευθερία, να υπερβεί την εξάρτηση από τα υλικά αγαθά και να στραφεί προς την αληθινή κοινωνία με τον Θεό και τον συνάνθρωπο και γι αυτό το λόγο είναι κοινός δρόμος, τόσο για τους αγάμους στην έρημο, όσο για τους εγγάμους στον κόσμο! Αυτό που αλλάζει μόνο είναι ο βαθμός και ο τρόπος μετοχής, οι άγαμοι αφιερώνονται στο Θεό και προσπαθούν να σωθούν μέσω της ασκήσεως εντός της «μάνδρας» κάνοντας υπακοή στον Ηγούμενο καλλιεργώντας τον «Θείο Έρωτα», ενώ οι έγγαμοι στην κατ΄ οίκον Εκκλησία που άνοιξαν την οικογένεια δια τον ή την σύζυγο και την φυσική αγάπη και κοινή συζυγική πορεία.
Ο σύγχρονος δυτικός πολιτισμός μπορεί να έχει κάνει πολλά βήματα, αρκετά πλεονεκτήματα και να έχει επιτευχθεί δι’ αυτού πρόοδος σε ζωτικά κοινωνικά και όχι μόνο ζητήματα και προβλήματα της ανθρωπότητας. Όμως από την άλλη αν κοιτάξουμε και αξιολογήσουμε βαθύτερα και καλύτερα θα δούμε ότι έχει και πολλά αρνητικά, αφού χαρακτηρίζεται από υπερκατανάλωση, απάνθρωπους και γρήγορους ρυθμούς που οδηγούν στο άγχος και την αποξένωση. Ο άνθρωπος συχνά προσπαθεί να γεμίσει το υπαρξιακό κενό με υλικά αγαθά, κάτι που οδηγεί σε ένα φαύλο κύκλο της αίσθησης του ανικανοποίητου. Η ταύτιση της ευτυχίας με την απόλαυση, ιδιαίτερα μέσα από την επίδραση της διαφήμισης, δημιουργεί έναν επιφανειακό τρόπο ζωής, ενώ η απουσία νοήματος και πνευματικότητας οδηγεί σε κρίση ταυτότητας, απογοήτευσης και συχνά και στην αυτοκτονία και αυτοκαταστροφή.
Η Ορθόδοξη ασκητική παράδοση έρχεται να προσφέρει απαντήσεις σε αυτήν την κρίση. Μέσα από την εγκράτεια και την πνευματική ζωή, ο άνθρωπος μαθαίνει να εκτιμά την ουσία της ύπαρξής του, να αναγνωρίζει την αξία της σχέσης με τον Θεό και να βιώνει την αληθινή χαρά που προέρχεται από την κοινωνία αγάπης και ας βρίσκονται μέσα σε σπηλιές ή σε κελιά σε ένα κοινόβιο.
Η άσκηση μπορεί να εφαρμοστεί στην καθημερινή ζωή με απλούς τρόπους. Η νηστεία, για παράδειγμα, δεν είναι απλώς μια διατροφική πρακτική και αλλαγή, αλλά ένα ωφέλιμο μέσο και αρετής αυτοπειθαρχίας και πνευματικής ανανέωσης και πραγματικής ελευθερίας. Η προσευχή βοηθά στη συγκέντρωση του νου και στην εσωτερική ειρήνη και πραγματική συνομιλία και επικοινωνία με τον Θεό, ενώ η ελεημοσύνη ανοίγει την καρδιά προς τον συνάνθρωπο και δεν έχει να κάνει μόνο με δόσιμο υλικών πραγμάτων αλλά κυρίως δόσιμο και θυσία του ίδιου μας του ευατού.
Παράλληλα, η αληθινή ασκητική ζωή προσφέρει απεξάρτηση από την υπερβολική χρήση της τεχνολογίας και την ενασχόληση με την φύση και την κτίση βοηθώντας τον σύγχρονο άνθρωπο να επανασυνδεθεί με τον εαυτό του και τον Θεό και να γίνει οικονόμος της κτίσεως και όχι εξουσιαστής της. Η ανάγνωση των θεόπνευστων κειμένων των Πατέρων της Εκκλησίας και η συμμετοχή στη λατρευτική ζωή της Εκκλησίας προσφέρουν πνευματική ανάταση, έλξη της χάρης Του Θεού και ουσιαστική ενίσχυση και αλλαγή του κόσμου και του ίδιου μας του ευατού.
Συμπερασματικά κλείνοντας το άρθρο μας, οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι η Ορθόδοξη νηπτική ασκητική παράδοση αποτελεί ένα διαχρονικό θησαυρό που μπορεί να λειτουργήσει ως αντίδοτο αλλά και αντιπρόταση στις προκλήσεις και παθογένειες του σύγχρονου δυτικού τρόπου ζωής. Μέσα από την εγκράτεια, την ταπείνωση και την προσευχή αλλά και τις υποσχέσεις για Υπακοή-Παρθενία-Ακτημοσύνη, ο άνθρωπος αποκτά εσωτερική γαλήνη και πνευματική πληρότητα. Σε έναν κόσμο που αναζητά συνεχώς την υλική ευτυχία, η Ορθόδοξη άσκηση προσφέρει τον δρόμο προς την αληθινή ελευθερία και τη θέωση. Ας μελετήσουμε τις τόσες πολλές Οσιακές μορφές τόσο τις σύγχρονες όσο και τις παλαιότερες και να προσπαθήσουμε να τους μιμηθούμε όπως έκαναν και οι ίδιοι προσπαθώντας να μιμηθούν τον ίδιο τον Χριστό! Αμήν!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου