Σαλής, ο Μαύρος "‘Αγιος" των Χανίων

Γράφει η Ρίκη Ματαλλιωτάκη
Η ζωη του μοιαζει σαν παραμυθι:

Γνωστος με το ελληνικό όνομα Χελιδώνης, ή Χελιδονάκης κατα το κρητικότερο, προφανως επειδη η ψυχη του ήταν λευκη σαν πουλιου και η εμφανισης του μαυρη σαν του χελιδονιου, η ζωή του  ο μουσουλμάνου Αράπη Σαλή , του οποίου η παρουσια ήταν κατάλοιπο της Αραβοκρατίας στην Κρήτη, στάθηκε η απόδειξη  της πέρα απο θρησκείες ανθρωπιας  και καλωσύνης.
Αρνηθηκε πεισματικα να αποχωρήσει απο την Κρήτη μαζι με τους Τουρκους, και για να το καταφέρει απέκτησε Αγγλικη υπηκοότητα, δουλεψε ολη του την ζωή στο λιμανι των Χανίων σαν λεμβούχος,  και καθε φορά που πληρωνόταν τα χρήματα του γινονταν τσαντες με τροφιμα που στελνονταν ανωνυμα εξω απο τις πορτες των  αναξιοπαθούντων, που εκείνη την εποχή, όπως και την σημερινη, ήταν αφάνταστα πολλοί.

Κατα το τελος της ζωής του περίπου καταφερε να παρει την ελληνικη υπηκοότητα σε μια χωρα που τοσο αγάπησε και νά γίνει Ἕλληνας πολίτης., καθως επίσης και κατα το τελος της ζωής του, η τυχη του επεφύλασσε την μεγάλη ευκαιρία:

Κερδισε τον πρωτο αριθμό του λαχείου, αλλα ούτε απο αυτα τα χρηματα δεν κράτησε δεκάρα  για τον ευαυτό του…με τα χρηματα αυτα προίκισε ορφανα κορίτσια. Του ειχε απομεινει πλέον μονο η συνταξη του ΙΚΑ, ηταν ομως τοσο λιτοδίαιτος που και αυτη κατέληγε στους πονεμένους και στους δυστυχει, που όπως πίστευε την ειχαν μεγαλύτερη ανάγκη απο αυτόν

Ἔσβησε μονάχος του, ἤρεμα σάν σέ ἕνα γλυκό σχεδόν εὐτυχισμένο ὕπνο, ὅπως κάποιοι ἅγιο στό φτωχικό του δωμάτιο τό Φλεβάρη τοῦ 1967και τάφηκε στό χριστιανικό νεκροταφεῖο τοῦ Ἁγίου Λουκᾶ.

Στή μαρμάρινη πλάκα, στόν τάφο τοῦ Σαλῆ, χαράχτηκαν οἱ στίχοι τοῦ ποιητῆ Γεωργίου Γεωρβασάκη:

 Ἄς ἤσουν μαῦρος

Ἄς μήν ἤσουν Χριστιανός.
Ἄς ἦταν μαύρη ἡ μορφή σου.
Μ’ ἀπό τό χιόνι πιό λευκή ἤτανε ἡ ψυχή σου.

http://cretablog.gr/thema3/%cf%83%ce%b1%ce%bb%ce%b7%cf%82-%ce%bf-%ce%bc%ce%b1%cf%8d%cf%81%ce%bf%cf%82-%ce%b1%ce%b3%ce%b9%ce%bf%cf%82-%cf%84%cf%89%ce%bd-%cf%87%ce%b1%ce%bd%ce%b9%cf%89%ce%bd/#.V_zAAoaa5ZE.facebook