Σαμαρείτιδα : Αγαπολογία ή Θεραπεία ;

Συντάκτης  π.Αντώνιος Χρήστου  Πηγή : www.eyxh.gr   

"Όταν προσπαθούν κάποιοι να ντύσουν θεολογικά την αμαρτία..."

Είμαστε σχεδόν σίγουροι, ότι αν κάνουμε μία πρόχειρη δημοσκόπηση στους ανθρώπους που έχουν κάποια σχέση, έστω και τυπική, με την Ορθόδοξη πίστη και Εκκλησία με την ερώτηση : «Ποιοι είναι οι χειρότεροι, στα θέματα πίστεως, κατά την γνώμη σας;». Οι περισσότεροι με αυστηρό-ελεγκτικό και επικριτικό ύφος, θα απαντούσαν κατά των «εχθρών» της Εκκλησίας. Δηλαδή θα απαντούσαν ή θα φωτογράφιζαν με τα λόγια τους την κατηγορία των ανθρώπων που δηλώνουν:  άπιστοι, άθεοι, αγνωστικιστές, άθρησκοι, αδιάφοροι, ή από εμάς χαρακτηρίζονται ως Αλλόθρησκοι, Αιρετικοί κ.α. Οι απαντήσεις δηλαδή θα αφορούσαν, αυτούς που είναι εκτός Εκκλησίας.

  Σπάνια θα έδινε κάποιος απάντηση, για πρόσωπα εντός Εκκλησίας και κυρίως, θα τολμούσαν να πουν ότι στους «χειρότερους», ανήκει πολλές φορές, ο ίδιος ο εαυτός τους. Έχουμε μάθει να συσπειρωνόμαστε και να εξαπολύουμε τα πυρά μας, κατά των ανωτέρω συγκεκριμένων κατηγοριών, αλλά δεν μπορούμε να αντιληφθούμε ότι η Εκκλησία, ανθρωπίνως η Εκκλησία κινδυνεύει από τα ίδια τα υποτιθέμενα μέλη της, από τους ίδιους τους «πιστούς» της. Γιατί; Για τον απλό λόγο, όλοι οι προηγούμενοι, αυτό που πιστεύουν ή δεν πιστεύουν, είναι συνήθως συνεπής, ενώ εμείς που υποτίθεται ότι ακολουθούμε τον Χριστό και έχουμε συνειδητή Εκκλησιαστική ζωή, πολλές φορές είμαστε ασυνεπής.

Η ασυνέπεια, αν δεν είναι καρπός υποκρισίας, αλλά καρπός προσπάθειας που όμως να προκάλεσε πτώση, είναι ανθρώπινο και ως ένα σημείο κατανοητό. Το πιο επικίνδυνο είναι, να δηλώνεις ότι πιστεύεις στο Χριστό, δέχεσαι τις εντολές Του και την διδασκαλία της Εκκλησίας Του, όμως με πλάγιο τρόπο, να προσπαθείς να τον αλλάξεις και να τον ερμηνεύσεις κατά το δοκούν, χωρίς να έχουμε την τόλμη να το ομολογήσουμε δημοσίως ή έστω με συντριβή στο πετραχήλι του πνευματικού μας ή στην αυτοκριτική μας, στο «ταμείο» μας.    

Τι ακριβώς εννοώ θα το πω σε ένα χαρακτηριστικό-αντιπροσωπευτικό παράδειγμα:  Πολλοί παρερμηνεύουν και λένε ότι δεν της είπε ο Χριστός να πάει να παντρευτεί όταν αυτή είπε ότι δεν γνωρίζω άνδρα… Και στέκονται εκεί σχετικά με την πορνεία εκτός γάμου... Ότι και καλά ο Χριστός μίλησε για ¨ύδωρ¨ πίστη αγάπη και τέτοιες αγαπολογίες...». Αυτά που λένε κάποιοι είναι μία από τα πολλά αγιογραφικά χωρία, που πολλοί «πιστοί» τα διαστρέφουν κατά το δοκούν. Στο όνομα της «αγάπης», δέχονται ως Ορθόδοξη διδασκαλία, πάθη και αμαρτίες και όποιος πάει να πει κάτι αντίθετο, τον θεωρούν φανατικό, ζηλωτή και ότι διαστρέφει την διδασκαλία και το πνεύμα Του Κυρίου. 

Όλοι αυτοί, ξεκινούν με λανθασμένη και αυθαίρετη βάση. Τόσο στη Σαμαρείτιδα (Ιωάν. 4, 5-42) , όσο και στη γυναίκα που είχε μοιχεύσει και ετοιμάζονταν να την λιθοβολήσουν οι συμπατριώτες της (Ιωάν. 8, 3-11), Ότι ο Κύριος αμνηστεύει την αμαρτία αυτών των δύο γυναικών. Αυτό φυσικά δεν είναι αλήθεια και φαίνεται καθαρά, αν κάποιος διαβάσει συνολικά και με προσοχή όλη την περικοπή. Για το θέμα της μοιχαλίδας γυναίκας: Ιωάν. 8,8-11: «ἀνακύψας δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς εἶπεν αὐτῇ· γύναι, ποῦ εἰσιν; οὐδείς σε κατέκρινεν; ἡ δὲ εἶπεν· οὐδείς, Κύριε. εἶπε δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς· οὐδὲ ἐγώ σε κατακρίνω· πορεύου καὶ ἀπὸ τοῦ νῦν μηκέτι ἁμάρτανε». Η τελευταία φράση, δείχνει καθαρά το πνεύμα Του Κυρίου, ότι ναι μεν αγάπη, ναι μεν έλεος, αλλά και εμείς πρέπει να σεβόμαστε τις εντολές Του Κυρίου.

Αλλά αφού επιστρέψουμε στο θέμα της Σαμαρείτιδος θα δώσουμε ένα μεγάλο απόσπασμα από ένα κείμενο του Θεολόγου  Γεωργίου Γιαννίκη με τίτλο : Θέλω να δω τον Θεό τώρα! Το οποίο βάζει τα πράγματα στη θέση τους : «Μια γυναίκα, προφανώς όμορφη, όπως μπορούμε να συμπεράνουμε από τα παρακάτω, καθώς είχε πολλούς συζύγους- εραστές, βλέπει έναν νεαρό άνδρα από μια φυλή που κορόιδευε και υποτιμούσε την φυλή της, να της ζητάει να του δώσει νερό. Δεν του αρνείται εκφράζοντας κακία και προκατάληψη, όπως πάρα πολλοί άνθρωποι θα έκαναν, απλά, έχει μια επιφυλακτική στάση, μια απορία, απέναντι σε έναν υποτιθέμενο εχθρό και του την εκφράζει. Πώς μπορεί ένας εχθρός να της μιλάει, και μάλιστα ενώ είναι γυναίκα; Και για να καταλάβουμε καλύτερα αυτό με την γυναίκα, απλά αναφέρουμε, πως οι γυναίκες δεν μπορούσαν να πάνε ούτε μάρτυρες σε δικαστήριο, η γνώμη τους δεν μετρούσε. Αντί όμως ο Χριστός να της δώσει μια εξήγηση πάνω σε αυτό το πολύ λογικό που τον ρώτησε, της δίνει μια απροσδόκητη απάντηση, που πολλούς από εμάς θα μας είχε κάνει έξαλλους, και θα μας οδηγούσε στο να εκφράσουμε διάφορες απαξιωτικές φράσεις π.χ καλά λένε όλοι οι Ιουδαίοι ίδιοι είναι, περίμενες εσύ καλό από Εβραίο, κ.λ.π κ.λ.π. Η απάντηση του Ιησού μεταφερμένη στη σύγχρονη φρασεολογία, ήταν ούτε λίγο ούτε πολύ: "Ξέρεις ΠΟΙΟΣ είμαι εγώ!!!! Αν ήξερες, ΕΣΥ θα μου ζητούσες να σου δώσω να πιεις". Η γυναίκα βλέπει πως δεν έχει κουβά ο νεαρός αυτός, και παρόλα αυτά, αντί να αρχίσει να σκέφτεται διάφορα κακά, (όπως μήπως αυτός ο νεαρός άντρας έχει κακό σκοπό, τι μπορεί να θέλει άλλωστε ένας νεαρός άντρας από μια νεαρή γυναίκα στην ερημιά, που ταυτόχρονα κάνει και τον έξυπνο) και ενώ η λογική της τίθεται σε πολύ έντονη δοκιμασία, μιας και βλέπει ότι αυτός ο νεαρός δεν έχει καν κουβά, παρ' όλη την μεγάλη δοκιμασία της αγαθής της προαίρεσης αλλά και της λογικής της, αυτή δίνει βάση στα λόγια του, τον εμπιστεύεται και πολύ απλά θέλει να μάθει περισσότερα για αυτόν τον ξένο. Του λέει λοιπόν η γυναίκα: «Κύριε, δώσ’ μου από αυτό το νερό, ώστε να μη διψώ και να έρχομαι εδώ πέρα για να αντλώ νερό». Της λέει ο Ιησούς: «Πήγαινε και φώναξε τον άντρα σου και έλα εδώ». Ζητά λοιπόν η γυναίκα νερό. Τον εμπιστεύεται. Όπως βέβαια καταλαβαίνουμε από τους συμβολισμούς που υπάρχουν στην διήγηση, η γυναίκα ζητά στην ουσία να έρθει σε επικοινωνία, να δει το Θεό! Και τι της λέει ο Χριστός; Κάτι εντελώς τρελό!!!! Της λέει, όπως θα μπορούσαμε να το λέγαμε σήμερα. "Τιιι, θέλεις να δεις το Θεό; Μάαααλιστα... Για πήγαινε σε παρακαλώ και φώναξε τον άντρα σου!" Εντελώς τρελή απάντηση, που πολλούς εμάς θα μας έκανε να πούμε: "Καλά το κατάλαβα πως με κορόιδευες από την αρχή. Εγώ σε εμπιστεύτηκα, νερό σου ζήτησα, δηλ. να δω το Θεό σου ζήτησα και αντί να μου πεις ένα ναι ή ένα όχι σε αυτό που σου ζήτησα, εσύ μου λες διάφορες σαχλαμάρες. Δεν ξανασχολούμαι μαζί σου!!!!" Είπαμε όμως. Η γυναίκα αυτή έχει αγαθή προαίρεση. Και όχι μόνο αυτό. Έχει και κάτι άλλο. Έχει και μετάνοια. Δεν του επιτέθηκε λέγοντας του "Καλά μας κοροϊδεύεις, τι τον θέλεις τον σύντροφο μου; Με εμένα μιλάς, σου ζήτησα κάτι και εσύ μου λες άλλα αντί άλλων."

"Αντί να πει, πως ναι, θα τον φωνάξει ή ότι δεν μπορεί να έρθει γιατί εργάζεται και διάφορα άλλα, αποκαλύπτει σε έναν ξένο, που κανονικά δεν θα έπρεπε να τον εμπιστεύεται καθόλου, αυτό που το θεωρούσε βάρος και αμαρτία της, όπως ακριβώς πρόσταζε η θρησκεία της και όχι τα πολλά πάθη της." Δεν του είπε τα άλλα ωραία και όμορφα και χιλιοειπωμένα περί ανάγκης ύπαρξης της αγάπης και όλα τα άλλα είναι περιττά, περί του δικαιώματος του καθενός να κάνει ότι θέλει στην ιδιωτική του ζωή και άλλα διάφορα. Αντί να του πει έστω ένα ψέμα, ώστε να καλυφθεί και να προστατευθεί από έναν ξένο που ρωτάει αδιάκριτα πράγματα, τι έκανε; Του απάντησε η γυναίκα: «Δεν έχω άντρα». Να λοιπόν και η ταπείνωση. Για να μπορέσεις να αναγνωρίσεις την αδυναμία σου και τα λάθη σου, απαιτείται και ταπείνωση.

Της λέει ο Ιησούς: «Καλά είπες ότι δεν έχεις άντρα. Πέντε είχες μέχρι τώρα και αυτός που τώρα έχεις δεν είναι δικός σου άντρας. Αλήθεια είπες.»

Τι έγινε εδώ λοιπόν; Ένας άνθρωπος, μέσα στα πάθη του και την πνευματική του τύφλωση ζητά πράγματα μεγάλα. Ζητά να δει το Θεό. Πολλοί δεν λένε, να κατέβει ο Θεός κάτω, να τον δω, να τον γνωρίσω προσωπικά και κατόπιν να τον πιστέψω! Και τι απαντά ο Θεός; Με πολύ έμμεσο και ευγενικό τρόπο, της δίνει την ευκαιρία να εξομολογηθεί, αφού πρώτα είδαμε έμπρακτα την μετάνοια. Είναι σαν να της έλεγε συγκαλυμμένα. "Πολύ ευχαρίστως, θέλω να σου φανερωθώ, αλλά για το δικό σου πνευματικό συμφέρον, φρόντισε πρώτα σε παρακαλώ να αναγνωρίσεις τα λάθη σου. Γιατί αλλιώς θα πέσεις σε πολλή μεγάλη υπερηφάνεια και θα καταστραφείς πνευματικά. Αναγνώρισε τα λάθη σου σε παρακαλώ. Δεν θα σε εξευτελίσω, ξεμπροστιάζοντας σε και αποκαλύπτοντας τα χωρίς εσύ να το θέλεις. Εγώ το μόνο που θέλω, είναι ΕΣΥ να θέλεις να τα αναγνωρίσεις, και να θελήσεις να τα κόψεις. Τα άλλα, άσε τα, είναι δική Μου δουλειά. Τα ξέρω όλα, παντογνώστης είμαι.

Της αποκαλύπτεται λοιπόν ο Χριστός μερικώς, ΜΟΝΟΝ όταν είδε ότι είχε αυτές τις πολύ απλές προϋποθέσεις. Δεν τον ανακάλυψε η γυναίκα με την εξυπνάδα της και την καπατσοσύνη της. Της αποκαλύφθηκε μερικώς ο ίδιος ο Θεός. Και τι έγινε; Του λέει η γυναίκα: «Κύριε, βλέπω ότι είσαι προφήτης εσύ. Οι προπάτορες μας λάτρεψαν το Θεό σ’ αυτό το βουνό (το Γαριζίν). Εσείς όμως λέτε ότι στα Ιεροσόλυμα βρίσκεται ο τόπος όπου  πρέπει κανείς να τον λατρεύει». Άραγε, αν υποθέσουμε ότι ξαφνικά εμφανίζεται μπροστά μας, ένας προφήτης, ένα μέντιουμ, ένας αστρολόγος που μπορεί και αποκαλύπτει σίγουρα το μέλλον και έχουμε μόνο μια ερώτηση. Τι θα τον ρωτούσαμε;" Οι απαντήσεις βέβαια ποικίλλουν αναλόγως της ηλικίας του καθενός και των προβλημάτων. Ένας βαριά ασθενής θα ρωτούσε πότε θα πεθάνει, οι ερωτευμένοι  θέλουν να μάθουν τι θα γίνει τελικά με τη σχέση τους. Στην προκειμένη περίπτωση, τι έχουμε; Έχουμε μια γυναίκα που έχει αν μη τι άλλο έχει καταταλαιπωρηθεί στον ερωτικό τομέα. Και αυτός ο τομέας δεν ήταν παίξε γέλασε εκείνη την εποχή. Μπορούσε να σου κοστίσει και την ίδια σου τη ζωή, με θάνατο δια λιθοβολισμού, αν συνέβαινε ένα παραστράτημα, όπως έγινε στην περίπτωση μας. Και τι ζήτησε η γυναίκα; Κάτι απροσδόκητο!!! Καλλιέργησε την αγαθή της προαίρεση, μετανόησε, ταπεινώθηκε, εξομολογήθηκε, καθάρισε την καρδιά της, τώρα σειρά έχει ο Θεός. Η μετάνοια της λοιπόν είναι γνήσια, έχει αποκοπεί από τα σαρκικά και κοσμικά, το μόνο που την ενδιαφέρει πραγματικά είναι ο Θεός. Και ζητά να μάθει σχετικά.

Της λέει ο Ιησούς: «Πίστεψε με γυναίκα, είναι κοντά ο καιρός, που δε θα λατρεύετε τον Πατέρα ούτε σε αυτό το βουνό ούτε στα Ιεροσόλυμα. Εσείς προσκυνάτε αυτό που δεν γνωρίζετε, εμείς προσκυνάμε αυτό που γνωρίζουμε. Η σωτηρία έρχεται από τους Ιουδαίους. Αλλά έρχεται ώρα, ήδη ήλθε, που όσοι πραγματικά λατρεύουν θα λατρέψουν τον Πατέρα με τη δύναμη του Πνεύματος που φανερώνει την αλήθεια». Του λέει η γυναίκα: «Κύριε, ξέρω ότι θα έρθει ο Μεσσίας, δηλαδή ο Χριστός. Όταν έρθει εκείνος θα μας τα εξηγήσει όλα». Της λέει ο Ιησούς: «Εγώ είμαι, εγώ που σου μιλάω αυτή την στιγμή». Είδαμε λοιπόν, ότι η γυναίκα, είχε όλες τις προϋποθέσεις, ώστε να συναντηθεί με το Θεό. Και ο Θεός, ούτε τη σιχάθηκε γιατί ζούσε στην αμαρτία, ούτε την αποστράφηκε, γιατί ήταν από άλλο έθνος, δηλαδή μακριά από το Θεό. Όχι. Και της αποκαλύφθηκε πλήρως. Και εκείνη την ώρα ήλθαν και οι μαθητές του Ιησού και απόρησαν πολύ γιατί μιλούσε με γυναίκα. Και κανείς δεν τόλμησε να του πει τι ζητάς ή τι θέλεις με αυτή την γυναίκα.

Αγαθή προαίρεση, μετάνοια, εξομολόγηση και καθαρισμός της καρδιάς. Μπορούμε να τα καλλιεργήσουμε; Αν ναι, τότε θα πραγματοποιηθεί ο λόγος του Κυρίου μας: «Εκείνος που έχει τις εντολές μου και τις τηρεί, εκείνος είναι που με αγαπάει· και εκείνος που με αγαπάει, θα αγαπηθεί από τον Πατέρα μου· και εγώ θα τον αγαπήσω, και σ' αυτόν θα φανερώσω τον εαυτό μου.» Ιωαν. 14,21».

Βλέπουμε λοιπόν και εδώ, ότι ο Κύριος δεν αμνηστεύει την έκλυτη βιωτή της Σαμαρείτιδος, αλλά τις έδωσε την ευκαιρία να εξομολογηθεί, να μετανοήσει πραγματικά και αυτό φαίνεται και από το κείμενο, σύμφωνα και με την ανάλυση Του καθηγητού, αλλά και από την μετέπειτα ζωής της Αγίας που έγινε Ισαπόστολος και ονομάστηκε Αγία Φωτεινή. Γι αυτό λοιπόν να προσέχουμε τι λέμε και να μη ψάχνουμε προφάσεις για να αμαρτάνουμε και να θέλουμε να το αναγάγουμε και στον ίδιο τον Θεό. Αυτά τα έκαναν οι ειδωλολάτρες όχι όμως εμείς…!