Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑ- Κυριακὴ τοῦ ΑΣΩΤΟΥ

   Ὅσο ὁ ἄνθρωπος εὶναι ναρκωμένος ἀπὸ τὸ μεθύσι τὴς ναρκισσιστικῆς αὐτοαποθεώσεως, δηλαδὴ «...διεσκόρπισε τὴν οὐσίαν αὐτοὺ, ζῶν ἀσώτως», δὲν βιώνει ἄμεσα τὴν ὀδύνη τῆς ὑπαρξιακῆς του μοναξιᾶς, ἄν καὶ ὑφίσταται ἔμμεσα τὶς συνέπειές της μὲ τὴ μορφὴ τῶν σωματικῶν συμπτωμάτων ἤ τῶν διαπροσωπικῶν δυσκολιῶν. Μόλις ἀπαλλαγεῖ ὅμως ἀπὸ τὴ νάρκη τῆς αὐτοαποθεώσεως, «Εἰς ἑαυτὸν δὲ ἐλθών», βιώνει βαθιὰ αὐτὴ τὴν ὁδύνη καὶ διαπιστώνει ὅτι βρισκεται σὲ μιὰ κατάσταση ἐξορίας, μακριὰ ἀπὸ τὸ σπίτι τοῦ πατέρα του, τὴ γῆ τῆς ἐπαγγελίας. «Ὅ, πόσων ἀγαθῶν ὁ ἄθλιος ἐμαυτὸν ἐστέρησα. Ὁποίας βασιλείας ἐξέπεσα ὁ ταλαίπωρος ἐγὼ» (δοξαστικὸ Ἐσπερινοῦ Κυριακῆς Ἀσώτου).

   Ὅταν ὁ ἄνθρωπος κάνει αὐτὴ τὴ διαπίστωση, ἀναπότρεπτα θὰ αἰσθανθεῖ τὴν ἀνάγκη τὴς ἐπιστροφῆς καὶ θὰ πεῖ σὰν τὸν ἄσωτο γιὸ τῆς παραβολῆς, «ἀναστὰς πορεύσομαι πρὸς τὸν πατέρα μου». «Ὅς ὁ ἄσωτος υἱὸς ἦλθον κἀγὼ οἰκτίρμον, ὁ τὸν βίον ὅλον δαπανήσας ἐν τῆ ἀποδημία ἐσκόρπισα τον πλοῦτον ὅν δέδωκάς μοι, Πάτερ, δέξαι με, πάτερ, μετανοοῦντα, ὁ θεὸς καὶ ἐλέησόν με» (Αἶνοι Κυριακῆς Ἀσώτου). Εἶναι αὐτὴ ἡ βαθιὰ συναίσθηση τοῦ ἀνθρώπου γιὰ τὴν ἀποξένωσή του ἀπὸ τὴν πηγὴ τῆς ζωῆς του, τὸ Θεό, ποὺ ὁνομάζουμε μετάνοια.

   Ἐπειδὴ ἀκριβῶς ἠ μετάνοια ἔχει αὐτὲς τὶς βαθιὲς ὑπαρξιακὲς διαστάσεις γι’ αὐτὸ ἀκοῦμε συχνὰ τοὺς ἁγίους νὰ παραπονοῦνται ὅτι δὲν ἔχουν μετάνοια. «Οὐκ ἔχω μετάνοιαν, οὐκ ἔχω κατάνυξιν, οὐκ ἔχω δάκρυον παρακλητικὸν τὰ ἐπανάγοντά με, τέκνα, εὶς ἰδίαν κληρονομίαν», ὅπως λέει ὁ συγγραφέας τοῦ κανόνα στὸν Ἱησοῦ Χριστό. Καὶ ὁ ἀββᾶς Σισώης ποὺ ἔζησε μιὰ ὁλόκληρη ζωὴ χύνοντας καυτὰ δάκρυα μετανοίας, ἔτσι ποὺ νὰ αὐλακώσει τὸ πρόσωπό του, ὅταν ἔφθασε ἡ στιγμὴ τοῦ θανάτου ζητοῦσε ἀπὸ τὸ Θεὸ καὶ τοὺς ἁγίους περισσσότερο χρόνο γιὰ νὰ μετανοήσει κι ὅταν οἱ μαθητές του ἀπόρησαν λέγοντας: «Γέροντα, ἐσὺ ζητᾶς καιρὸ γιὰ νὰ μετανοήσεις ποὺ γνώρισες τόσο πολὺ καὶ τόσο καλὰ τὴ μετάνοια; - Μόλις τώρα ἀρχίζω νὰ γνωρίζω τὴ μετάνοια» ἀπάντησε ὁ ἅγιος ἀββᾶς.

   Εἶναι πραγματικὰ πολὺ δύσκολο νὰ ἐπιτύχει ὁ ἄνθρωπος αὐτὴ τὴν πραγματικὴ μετάνοια, ὄταν ὅμως τὴν ἐπιτύχει δὲν τοὺ χρειάζονται πιὰ τὰ πνευματικὰ μέσα ποὺ χρησιμοποιεῖ ἡ Ἐκκληςία, κυρίως γιὰ νὰ καλλιεργήσει καὶ νὰ ἀναπτύξει τὴ μετάνοια μέσα στὴν ψυχὴ τοῦ πιστοῦ. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Ποιμὴν δὲν ἔρχεται σὲ ἀντίφαση μὲ τὸ Πηδάλιο ἤ τοὺς Κανόνες, μὲ τὶς ἀπόψεις ποὺ διατυπώνει στὸ ἀκόλουθο περιστατικό: «Ἀδελφὸς ἠρώτησε τὸν ἀββᾶν Ποιμένα, λέγων: Ἐποίησα ἁμαρτίαν μεγάλην, καὶ θέλω μετανοήσαι τρία ἔτη. Λέγει αὐτῶ ὁ Γέρων: πολύ εστιν. Καὶ εῖπε αὐτῶ ὁ ἀδελφός. Ἀλλὰ ἔως ἐνιαυτοῦ; Καὶ εῖπε πάλιν ὁ Γέρων: πολύ ἐστιν. Οἱ  δὲ παρόντες ἔλεγον: ἕως τεσσαράκοντα ἡμερῶν; καὶ πάλιν εῖπε :πολύ ἐστιν. Εῖπε δὲ, ἐγώ λέγω, ὅτι ἐάν ἐξ ὅλης καρδίας μετανοήση ἄνθρωπος, καὶ μὴ προσθὴ ἔτι ποιεῖν τὴν ἁμαρτίαν, καὶ εἰς τρεῖς ἡμέρας δέχεται αὐτὸν ὁ Θεός» (Μigne 65, 323).

   Πραγματικά, στὴν παραβολὴ ὁ πατέρας δέχεται ἀμέσως τὸν ἄσωτο χωρὶς ἐπιφυλάξεις, χωρὶς ὅρους, χωρὶς κυρώσεις, χωρὶς οὔτε κὰν ἐπιπλήξεις, ἀλλὰ μὲ χαρὲς καὶ γλέντια καὶ χοροὺς «Πάλιν τῆς οἰκείας δόξης χαρίζεται τὰ γνωρίσματα καὶ μυστικὴν τοῖς ἄνω ἐπιτελεῖ εὐφροσύνην» (στιχηρὸ Ἐσπερινοῦ Κυριακῆς Ἀσώτου).

   Ὅπως ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἔχουν κάποια γεύση μετάνοιας ἔτσι κι ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἔχουν κάποια, ὅσο κι ἄν εἶναι ἐλάχιστη, γεύση τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ στῆν καρδιά τους.

   Ἔτσι τὸν ἀναστημένο Χριστὸ θὰ συναντήσουμε τόσο, ὅσο ἔχουμε νιώσει αὐτὸ τὸ βαθὺ ὑπαρξιακὸ αἴσθημα τῆς ἀποξενώσεως καὶ τῆς ἀποδημίας ἀπὸ τὸ πατρικὸ σπίτι, ἀπὸ τὸν παράδεισο τῆς τρυφῆς.

Ὑπάρχει καὶ ἡ ἄλλη σκληρὴ  πραγματικότητα. Συχνὰ οἱ ἐπιστροφὲς δὲν γίνονται ἀποδεκτὲς. Ἡ πατρικὴ οἰκία καὶ ἀγκάλη εἶναι ἐρμιτικὰ κλειστὲς καὶ ἡ μορφὴ τῆς ἀσωτίας κορυφώνεται στὴν ἀποπομπὴ καὶ τὴν τραγικὴ  ἀπόρριψη. Πολλὲς φορὲς οἱ κοινωνίες, ἐδιαίτερα οἱ ἐνάρετες, εἶναι κλειστές. Ἡ ἀγκάλη τοῦ πατέρα τῆς παραβολῆς, ὅμως εἶναι ἀνοιχτή. Συνεχίζει νὰ ἀγαπᾶ, ἐλπίζει καὶ προσμένει. Αὐτὸ εἶναι  τὸ ζητούμενο καὶ τὸ θαυμαστὸ τῆς παραβολῆς. Ἡ ἀγάπη καὶ ἡ κατανόηση τοῦ πατέρα εἶναι πρόσκληση διαρκείας γιὰ ἐπιστροφή. Ἡ ἀγάπη καὶ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀπὸ τὰ μεγάλα δεδομένα τῆς ζωῆς. Αὐτὸ ποὺ ἀναμένεται πλέον εἶναι ἡ δικιά μας μετάνοια καὶ ἐπιστροφή.

12.02.2012            Ἀπὸ τὸν πατέρα Π. Γκέζο    πηγὲς: Γ. Πατρώνος